Któż nie słyszał o Toruniu, wspaniałym mieście w którym na każdej ulicy starego miasta czuć powiew historii. Ale kto wie skąd ono się wzięło, jakie są jego początki. Dla tych którzy chcą to wiedzieć i poznać historię wzlotów i upadków mojego miasta polecam przejrzenie tych stron. Zawarłem w nich to co wydaje mi się najważniejsze z historii Torunia.
Najstarsza osada kultury łużyckiej istniała już około roku 1100 p.n.e. na terenie zamku krzyżackiego tuż przy ujściu strumyka Postolsk (struga Toruńska) do Wisły. Natura w miejscu gdzie powstało miasto sama stworzyła warunki dla przeprawy przez rzekę. W tym także miejscu od IX do XIII wieku wznosił się wczesnośredniowieczny gród, otoczony drewniano-ziemnymi wałami. Strzegł on brodu na Wiśle i właśnie to stwarzało dogodne warunki do handlu i szybkiego rozwoju grodu.

Zdjęcie. W 1231 roku pierwsze zastępy Krzyżaków wezwane do pomocy w walce z Prusami otrzymały od Konrada Mazowieckiego zamek na lewym brzegu Wisły, zwany Nieszawą. W rok póżniej przeprawili się na drugi brzeg i w miejscowości Stary Toruń (około 8 km na zachód od dzisiejszego miasta) zbudowali swój pierwszy zamek i założyli miasto. Ze względu na powodzie przeniesiono je na obecne miejsce około roku 1236.
Akt lokacyjny zwany Przywilejem Chełmińskim nadany został 28 grudnia 1233 roku przez Wielkiego Mistrza Krajowego Hermana Balka. Dzięki dogodnej przeprawie przez Wisłę Toruń stał się wrotami do Ziemii Chełmińskiej. W grodzie Krzyżacy wznieśli zamek a część miejska została usytuowana po zachodniej stronie Strugi Toruńskiej w miejscu gdzie dzisiaj są ulice Żeglarska, Łazienna i Mostowa oraz kościół Świętych Janów. Około 1260 roku Stare Miasto zostało powiększone w stronę północną i zachodnią uzyskując dzisiejszy kształt z Rynkiem Staromiejskim pośrodku. 13 sierpnia 1264 roku Krzyżacy założyli Nowe Miasto Toruń z własnym rynkiem, ratuszem, kościołem farnym Świętego Jakuba i murami obronnymi. W drugiej połowie XIII wieku zakończyło się kształtowanie średniowiecznej zabudowy miasta złożonego ze Starego i Nowego Torunia oraz Zamku Krzyżackiego znajdującego się między nimi.
Od 1280 roku Toruń należał do Hanzy biorąc czynny udział w handlu morskim. Poza murami z biegiem lat powstawały przedmieścia z kościołami Świętego Wawrzyńca, Świętego Krzyża i Świętego Jerzego. Na zboczach doliny Wisły były winnice, nad brzegiem znajdował się port, stał żuraw i magazyny. Była też łaźnia, rzeźnia, farbiarnia, stocznia, cegielnia i smolarnia. Przed Bramą Mostową usytuowana była przystań promowa, a od roku 1419 most łyżwowy. Oba miasta w tym czasie liczyły około 10-12 tysięcy mieszkańców.

Pokój zawarty 1322 roku w Mełnie przywrócił Polsce część terenów na południowym brzegu Wisły, gdzie naprzeciw Torunia wybudowano zamek zwany Dybowskim - siedzibę Burgrabiego Królewskiego. W 1410 roku po wygranej bitwie pod Grunwanldem mieszczanie poddali miasto Królowi Jagielle lecz mocą pierwszego Pokoju Toruńskiego miasto wróciło do Krzyżaków w 1411 roku. W 1440 roku zawiązany został tajny związek miast zwany Związkiem Pruskim w celu obrony przed uciskiem i bezprawiem krzyżackim.
Dnia 4 lutego 1454 roku Toruń będący siedzibą tajnej rady Związku Zdjęcie. Pruskiego jako pierwszy wypowiedział posłuszeństwo Wielkiemu Mistrzowi. W efekcie rozpoczęło się ogólnokrajowe powstanie zbrojne przeciw Krzyżakom, a w Toruniu mieszczanie zdobyli i zburzyli Zamek Krzyżacki. W tym też roku Stare i Nowe Miasto połączyły się w jeden organizm miejski.