Zabytki

Grudzień 1997 roku będzie jedną z najważniejszych dat w historii współczesnego Torunia. W tym właśnie miesiącu w Neapolu podjęto decyzję o wpisaniu miasta Kopernika na Światową Listę Dziedzictwa UNESCO.

planfOd samego początku swych dziejów miasto miało swoje fortyfikacje. Budowali je Krzyżacy, Polacy a po Kongresie Wiedeńskim Niemcy. Pomiędzy Starym a Nowym Miastem na wzgórzu u ujścia Strugi do Wisły, Krzyżacy zbudowali zamek. Prawdopodobnie w połowie XIII wieku pierwotny wał ziemny (z drewnianą palisadą) chroniący miasta zaczęto zastępować murami ceglanymi, wzmocnionymi prostokątnymi basztami; otoczonymi fosą. Do wojny trzynastoletniej fortyfikacje nie uległy zasadniczym zmianom. W 1454 roku na początku wojny mieszczanie zburzyli zamek krzyżacki. Wobec rozwoju broni palnej a zwłaszcza artylerii, musiano wzmocnić obronność miasta przez budowę nowych fortyfikacji bastionowych. Po wielu latach dyskusji w 1629 roku rozpoczęto sypanie wałów, niestety prace te nie zostały ukończone. Szwedzi po zajęciu miasta w 1655 roku gorączkowo przystąpili do wzmocnienia fortyfikacji. Chrzest bojowy nowożytnych umocnień Torunia odbył się w 1657 roku, w czasie oblężenia przez wojska polsko-austriackie. Obrona miasta trwała wtedy rok. Kolejny etap modernizacji fortyfikacji nastąpił dopiero w czasie wojny napoleońskiej. Rozbudowane przez polskich i francuskich inżynierów fortyfikacje wytrzymały atak austriacki w 1809 r. i trzymiesięczne oblężenie wojsk rosyjskich w 1813 roku. W 1871 r. miasto leżące nad granicą zaborów pruskich uznane zostało twierdzą I stopnia. Za uzyskane z kontrybucji pieniądze natychmiast przystąpiono do budowy nowoczesnej „twierdzy fortowej". Od 1878 do 1892 roku wzniesiono pierścień fortów oddalonych od centrum od 3 do 3,5 km. Ogółem wzniesiono 7 fortów głównych, 6 pośrednich, 1 dużą baterię ze schronami, 32 schrony piechoty i 52 pomocnicze dla baterii polowych (26 dla artylerzystów i 26 schronów amunicyjnych). W późniejszym okresie dobudowano jeszcze 3 baterie pancerne i 3 baterie odkryte z betonowymi stanowiskami dla dział. Sprawny dojazd do fortów zapewniała szosą biegnąca wokół miasta tak zwana „Szosa forteczna".

fort40"Fort IV - Stefan —Żółkiewski (od 1920 r. Fort II Yorck) wzniesiony został w latach 1879 - 1884 jako standardowy jednowałowy fort artyleryjski. Usypany na planie pięciokąta o wymiarach ok. 330 m. na 130 m. otoczony został suchą obmurowaną fosą. W forcie znajdują się dwa ciągi pomieszczeń koszarowych połączonych murowanym przejściem - poterną. Załogę stanowiło 800 ludzi. Fort ten miał stanowiska dla 14 dział na wałach i 12 w naziemnych bateriach przyległych do boków fortu. Centralną część fortu stanowią koszary nasady, droga do nich prowadzi przez most przerzucony nad tylną częścią fosy. Dwukondygnacyjne koszary nasady składają się 27 izb żołnierskich i oficerskich, w tym dla dowódcy, sztabu oraz licznych pomieszczeń gospodarczych. Umieszczone tam są też izby bojowe zapewniające ogień kierowany na obronę mostu i fosy. W latach 1883 - 1892 znacznie zmodernizowano wnętrze fortu kładąc betonowe płyty detonacyjne na metrowej warstwie piasku leżącej na sklepieniach potern i kazamat, zrównano wysokości wału głównego z wysokością trawersów oraz zastąpiono kaponierę czołową pięciokomorowym kojcem ukrytym w narożniku czołowym w przeciwskarpie. W roku 1884 fort uzyskał sześciodziałowe baterie skrzydłowe wraz ze schronami amunicyjno - koszarowymi. Fort otoczony jest ceglanym murem Carnota z biegnącą za nim ścieżką straży. Na wałach znajduje się schronów 4 remizy działowe. Współcześnie jest to jeden z niewielu fortów w Toruniu, który jest w tak dobrym stanie. Prace renowacyjne prowadzone w obiekcie pokazują całą jego doskonałość Fort IV udostępniony jest do zwiedzania, można skorzystać ze znajdującej się tam kawiarni i schroniska turystycznego.

 

fort42

fort41

© 1998-2012 Kopernik.NET.pl - Toruń w internecie - historia, zabytki, kultura i sztuka w naszym mieście.

Aktualności | Linki | Mapa witryny | Polityka prywatności | kontakt: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.

Jeśli nie chcesz, by pliki cookies były zapisywane na Twoim dysku zmień ustawienia swojej przeglądarki. Szczegółowe informacje w polityce cookies.

Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookies.